1. Phân tích thị trường cơm dừa nạo sấy APCC
Trong giai đoạn từ tháng 01 – 12/2017, tình hình xuất khẩu cơm dừa nạo sấy của Philippines vẫn tiếp tục tăng cao kể từ năm trước. Theo số liệu chính thức từ Cơ quan thống kê Philippines cho thấy, lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy từ tháng 01 – 12/2017 là 115.005 tấn, tăng 26% so với lượng xuất khẩu cùng kỳ năm trước. Sản lượng xuất khẩu giai đoạn này thậm chí còn đạt mức cao nhất kể từ năm 2015. Tuy nhiên, theo thống kê mới nhất thì trong quý 1/2018, lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy đã giảm khoảng 11,6%, giảm từ 22.410 tấn xuống còn 19.806 tấn. Số liệu này đang cho thấy một xu hướng đảo ngược của tình hình xuất khẩu cơm dừa nạo sấy từ Philippines.
Sau khi trải qua giai đoạn thiếu hụt nguồn cung nguyên liệu thô do hiện tượng el nino trong năm 2015 đã làm ngành dừa trở nên tồi tệ do hàng loạt các cơn bão gây ra, ngành sản xuất cơm dừa nạo sấy của Philippines đã cho thấy dấu hiệu khôi phục trở lại sau khi cải thiện tình hình sản lượng dừa do điều kiện thời tiết thuận lợi diễn ra. Điều này có thể cho phép các nhà sản xuất cơm dừa nạo sấy của Philippines đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ toàn cầu trên thị trường quốc tế. Giá cơm dừa nạo sấy của Sri Lanka cũng đang tăng cao đã đẩy cơm dừa nạo sấy của Philippines có tính cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu. Trong năm 2017, Châu Mỹ và Châu Âu vẫn là hai thị trường nhập khẩu chính cơm dừa nạo sấy từ Philippines, chiếm hơn 82% trong tổng lượng xuất khẩu. Mỹ là thị trường nhập khẩu chính đối với cơm dừa nạo sấy của Philippines tại Châu Mỹ, nhập khẩu 33.362 tấn hoặc 92% trong tổng sản lượng xuất khẩu. Tại Châu Âu, Hà Lan là điểm nhập khẩu chính, nhận được 14% trong tổng lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy của Philippines. Trong khi đó từ các quốc gia Châu Á, Trung Quốc, Hàn Quốc và Malaysia là những nước nhập khẩu lớn nhất cơm dừa nạo sấy từ Philippines.
Trong quý 1/2018, tình hình xuất khẩu cơm dừa nạo sấy từ Indonesia đã cho thấy sự phát triển khả quan, đạt 26%. Sự phát triển này đang tiếp diễn theo sau xu hướng tăng cao trong năm trước. Vào năm 2017, Cơ quan thống kê BPS của Indonesia đã ghi nhận sản lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy từ Indonesia trong giai đoạn này là 98.038 tấn., cao hơn 23,7% so với sản lượng xuất khẩu cùng kỳ năm trước. Mức xuất khẩu này thậm chí còn cao hơn so với sản lượng xuất khẩu của năm 2014 là 86.797 tấn. Nguồn cung nguyên liệu thô tăng cao cùng với giá sản phẩm thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh khác cộng với sự khôi phục về quy trình chế biến đã cho thấy một tín hiệu lạc quan đối với các nhà chế biến cơm dừa nạo sấy của Indonesia để đẩy mạnh xuất khẩu. Điều đáng chú ý là sản lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy từ Indonesia đã giảm từ 86.797 tấn trong năm 2014 xuống còn 85.715 tấn trong năm 2015 và một lần nữa giảm xuống còn 79.224 tấn vào năm 2016. Sự giảm thấp này chủ yếu do sự thiếu hụt nguồn nguyên liệu thô do điều kiện thời thiết xấu và sự cạnh tranh với các sản phẩm dừa khác.
Trong giai đoạn từ tháng 01 – 4/2018, Châu Á và Châu Âu vẫn là thị trường nhập khẩu chính đối với cơm dừa nạo sấy từ Indonesia. Hai khu vực này đã nhập khẩu 81% trong tổng lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy từ Indonesia. Tại Châu Á, Singapore là điểm nhập khẩu chính đối với các nhà sản xuất cơm dừa nạo sấy của Indonesia. Có hơn 20% trong tổng sản lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy được xuất khẩu sang hoặc thông qua Singapore. UAE, Iran, Ảrập Saudi, Pakistan, và Iraq là những thị trường nhập khẩu chính khác từ Châu Á. Châu Âu là thị trường nhập khẩu lớn thứ hai đối với cơm dừa nạo sấy từ Indonesia trong giai đoạn nói trên, dẫn đầu là Đức, Nga, Phần Lan, Hà Lan, Thổ Nhĩ Kỳ và Anh. Khu vực này đã nhập khẩu 11.588 tấn cơm dừa nạo sấy từ Indonesia. Thị trường lớn thứ ba là Châu Phi với 9% thị phần thị trường cơm dừa nạo sấy của Indonesia. Trong số các quốc gia Châu Phi, Ai Cập được ghi nhận là quốc gia nhập khẩu lớn nhất. Quốc gia này đã nhập khẩu 4.570 tấn cơm dừa nạo sấy của Indonesia, chiếm 6,7% trong tổng lượng xuất khẩu.
Nhu cầu tiêu thụ cơm dừa nạo sấy từ Sri Lanka đang giảm thấp theo sau sự tăng giá đáng kể của sản phẩm. Trong giai đoạn từ tháng 01 – 12/2017, sản lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy từ Sri Lanka là 29.418 tấn hoặc giảm khoảng 40% so với cùng kỳ năm trước. Xu hướng tiêu cực đã tiếp tục trong quý 1/2018. Trong giai đoạn từ tháng 01 – 4/2018, sản lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy của Sri Lanka là 5.362 tấn hoặc giảm khoảng 52% so với sản lượng xuất khẩu cùng kỳ. Giá dừa cao đã buộc các nhà sản xuất cơm dừa nạo sấy phải tăng giá sản phẩm và thậm chí làm hạn chế nhu cầu tiêu thụ cơm dừa nạo sấy trên toàn cầu. Tuy vậy, Sri Lanka vẫn là khách chơi chính đối với cơm dừa nạo sấy trên thị trường quốc tế. Sri Lanka đã phát triển nhanh chóng để trở thành đối thủ cạnh tranh với Philippines và Indonesia với tư cách là quốc gia sản xuất chính cơm dừa nạo sấy. Trong năm 2016, sản lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy từ Sri Lanka được ghi nhận là phát triển đáng chú ý, đạt 36% so với sản lượng xuất khẩu năm trước.
Châu Âu và Trung Đông là những thị trường nhập khẩu truyền thống đối với cơm dừa nạo sấy từ Sri Lanka. Trong giai đoạn từ tháng 01 – 4/2018, các nước Châu Âu và Trung Đông đã nhập khẩu tương đương 1.802 tấn và 1.164 tấn cơm dừa nạo sấy từ Sri Lanka. Sản lượng nhập khẩu của 02 khu vực này chiếm hơn 55% trong tổng lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy của Sri Lanka. Lục địa Châu Mỹ đã xuất hiện để trở thành thị trường nhập khẩu quan trọng đối với cơm dừa nạo sấy của Sri Lanka. Lục địa này đã nhập khẩu 29% trong tổng lượng xuất khẩu cơm dừa nạo sấy của Sri Lanka trong giai đoạn nói trên. Mỹ là nước nhập khẩu chính với 977 tấn hoặc đạt 18% trong tổng lượng xuất khẩu.
Giá cơm dừa nạo sấy trong quý 1/2018 đã cho thấy một xu hướng tương đối ổn định tại Philippines với giá bình quân là 2.472 USD/tấn. Trong khi đó tại Indonesia, giá cơm dừa nạo sấy đang giảm từ 2.438 USD/tấn trong tháng 12/2017 xuống còn 2.100 USD/tấn trong tháng 4/2018. Tại Sri Lanka, giá cơm dừa nạo sấy vẫn cao ở mức bình quân là 3.622 USD/tấn mặc dù giá sản phẩm này đã có xu hướng giảm nhẹ. Sự tăng cao kéo dài đã chiếm ưu thế tại Sri Lanka khi giá cơm dừa nạo sấy đã tăng cao khoảng 47% từ tháng 01 – 12/2017. Sự tăng này đã đặt giá cơm dừa nạo sấy của Sri Lanka cao hơn so với giá cơm dừa nạo sấy của Philippines và Indonesia và khiến Sri Lanka giảm tính cạnh tranh đối với mặt hàng này trên thị trường toàn cầu. Giá nguyên liệu thô, dừa trái, tại Sri Lanka cao hơn buộc các nhà chế biến cơm dừa nạo sấy phải điều chỉnh giá sản phẩm. Vào tháng 12/2017, giá dừa nội địa tại Sri Lanka cao gấp 02 lần so với giá dừa nội địa tại Indonesia và Philippines.
2. Giá xuất khẩu hàng tháng của cơm dừa nạo sấy từ năm 2011 - 2018
Nguồn: Dịch từ ấn phẩm The COCOMMUNITY, VOL. XLVIII NO. 6, 1 June 2018